Cua mặt trăng là loài hải sản quý hiếm chỉ có trên đảo Phú Quý. Sở dĩ của mặt trăng quý hiếm, được nhiều thực khách săn lùng vì thịt của nó rất săn chắc, nhiều đạm và thơm, ngon đến kỳ lạ.
Cua mặt trăng (Carpilius maculatus) hay còn gọi là cua chấm bi. Cua đốm lớn là một chủng loài thuộc họ Carpilius. Đây là loài cua khá đặc biệt và dễ nhận biết bởi những đốm lớn có màu đỏ, tím hoặc hạt dẻ trên mai.
Vỏ mai cua mặt trăng tương đối nhẵn, cứng, dày và thường có màu kem hoặc hồng đất. 9 đốm lớn trên mai thường phân bổ theo bố cục 2 – 3 – 4. 2 ở phía gần chân sau, 3 ở giữa và 4 ở phía trước.
Có 1 tương truyền về loài cua mặt trăng trên đảo Hawaii rằng: Ngày xưa có 1 vị thần do đói bụng nên cố gắng tóm lấy 1 con cua lớn để ăn. Tuy nhiên trong quá trình bắt cua thì đã bị cua kẹp vào tay. Và để lại vết máu trên mai của chúng.
Lần đầu tiên vị thần tóm là ngay trước mặt cua nên để lại 4 dấu chấm phía trước. Khi cua chạy thoát thì tiếp tục bị tóm, nhưng lần này vị thần đã tóm vào giữa mình cua. Tới lần tiếp theo thì vị thần mới bắt được và tóm vào đuôi của cua.
Theo ngư dân đảo Phú Quý, cua Mặt trăng là loại hải sản sống ẩn náu trong các bãi đá san hô xung quanh các hòn đảo. Nhưng chúng thường chỉ xuất hiện theo mùa gió nam.
Xung quanh đảo Phú Quý có đến gần chục hòn đảo nhỏ. Như hòn Trứng, hòn Khoai, hòn Tranh, hòn Tằm… Nơi đây có rất nhiều cua Mặt trăng.
Ngư dân thường chỉ cỡi thuyền nhỏ ra các hòn đảo xung quanh đảo chính vào mùa gió nam là bắt nó một cách dễ dàng. Có nhiều người con trên đảo từng xa quê mấy chục năm. Nay quay trở về tìm cua Mặt trăng nhưng không trúng mùa, nên kiếm đỏ mắt không có loại cua này.
Mùa sinh sản của cua mặt trăng bắt đầu từ tháng 10 cho tới tháng 1, 2 năm sau. Để bắt đầu giao phối, cua đực và cái sẽ tán tỉnh nhau qua khứu giác và xúc giác.
Khi cua cái chuẩn bị lột xác, chúng sẽ tiết ra pheromone và cua đực sẽ cảm nhận được tín hiệu này. Để xác nhận đối tác giao phối, cua đực sẽ ôm cua cái trong vòng vài ngày cho tới 1 tuần.
Trong thời gian cua cái đang lột vỏ, cua đực sẽ thả ấu trùng tinh vào bên trong. Cua cái thụ tinh và giữ trứng ở dưới bụng. Khi ấu trùng trứng nở ra sẽ trôi theo dòng hải lưu và phát triển thành cua con..
Sở dĩ cua Mặt trăng quý hiếm vì thịt của nó rất săn chắc. Nhiều đạm và thơm, ngon đến kỳ lạ. Để chứng minh là một thực khách sành về ẩm thực Phú Quý không có cách nào hay hơn là kêu cua mặt trăng.
Từng một lần được thưởng thức món cua mặt trăng hấp hoặc nướng chấm muối tiêu chanh chắc chắn bạn sẽ không thể nào quên.
Tuy nhiên, là đặc sản trên đảo Phú Quý nhưng không phải quán nhậu nào cũng có cua mặt trăng. Bạn phải đi đúng mùa. Và tìm đúng địa chỉ mới có thể thưởng thức được đặc sản. Có một không hai ở hòn đảo này.
Với người dân chài trên đảo thì những ngày giỗ tết. Cua Mặt trăng còn quý hơn gấp nhiều lần cua Huỳnh đế. Vì nó được đưa lên bàn thờ cúng bái tổ tiên.
Để chế biến ngon vẫn giữ được hương vị của nó. Ta nên chế biến theo cách dân dã mà ngư dân lãnh hải thường làm đó là hấp hoặc nướng chấm muối tiêu chanh.
Nguyên liệu: Cua nguyên con, muối, tỏi, dầu ăn, giấm, tuyến phố, gia vị, chanh,…
Sơ chế cua: Cua mua về rửa sạch bằng nước muối pha loãng. Tách lấy phần mai cua ra để riêng, gỡ yếm và phần dơ (chất thải đen) bỏ đi.
nếu như cua có kích thước lớn, càng cứng quá nên đập dập để thấm gia vị. Thân thì chặt khiến cho hai. Rửa lại sạch rồi để ráo.
Chuẩn bị gia vị: Trộn những mẫu muối, tiêu, tỏi băm nhỏ, giấm, dầu, trục đường, bột ngọt,.. có thể thêm ớt vào theo khẩu vị.
Món cua rang muối này có thể ăn kèm có xà lách, các chiếc rau sống. Nếu như vị chưa đủ, mang thể ăn kèm với nước chấm gồm: Muối, tiêu, chanh, con đường.
Nguyên liệu: Cua tươi, sả, gừng, muối, tiêu, chanh, mì chính,..
Sơ chế cua: Cua tươi tìm về rửa sạch mang nước muối pha loãng. Sau ấy, vớt ra để ráo
Nước chấm: sở hữu món cua hấp sả, bạn mang thể tiêu dùng muối, tiêu, chanh để chấm kèm.
Hoặc cũng có thể sử dụng nước mắm chua ngọt cũng cực ngon. Gia vị chấm tùy thuộc vào khẩu vị của mỗi người.
Mặc dù sản lượng cua không lớn & khá hiếm để bắt được. Tuy nhiên giá cho mỗi cân cua mặt trăng lại không quá cao, trung bình dao động từ 300.000 – 500.000 VNĐ/kg. Bạn có thể tìm mua cua tại các chợ ven biển ở đảo Phú Quý hoặc tại các cửa hàng chuyển hải sản tại khu vực sinh sống.
>>Xem thêm các tour Du lịch Bình Thuận